Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:
“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, evenals het begrotingsjaar van belang zijn.”
Er zijn een aantal verschillende begrotingsoverschrijdingen te onderscheiden. Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen, volgens de commissie BBV, ten minste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend:
Naast bovengenoemde soorten is op pagina 21 en 22 van de Kadernota Rechtmatigheid 2018 nog een categorie beschreven, welke in deze jaarstukken is geclassificeerd als 'overig'. Dit betreft de volgende soort: indien een wijziging niet meer in het jaar zelf is vastgesteld zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Toch kan voor de accountant bij de controle vaststaan dat een aantal (begrotings)overschrijdingen binnen de beleidskaders van de raad vallen. De toelichting van het Bado zegt hierover:
"Strikt genomen gaat het hier om onrechtmatige uitgaven (ook wel begrotingsonrechtmatigheid genoemd), omdat de overschrijding strijd oplevert met artikel 189, vierde lid van de Gemeentewet.
Volgens artikel 28 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten dienen deze overschrijdingen (en onderschrijdingen) goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen."
Door het vaststellen van de rekening door de raad waarin die uitgaven wel zijn opgenomen worden de desbetreffende uitgaven alsnog geautoriseerd. Het gaat om overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven. Het is in zijn algemeenheid niet de bedoeling dat de accountant deze overschrijdingen betrekt bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende accountantsverklaring kan worden gegeven. Wel moet de accountant in het verslag van bevindingen de bedragen, waarvan het college in de jaarrekening heeft aangegeven dat ze nog dienen te worden geautoriseerd, aan de orde stellen.
Op programmaniveau is nagegaan of de begrotingsafwijkingen binnen de grenzen liggen van de door de Raad geautoriseerde begroting (tabel analyse lastenoverschrijding). In deze tabel zijn de programma’s opgenomen waar de werkelijke lasten meer dan € 40.000 afwijken van de begrote lasten. In de tabel analyse classificatie begrotingsafwijking is per programma de lastenoverschrijding ten opzichte van de begroting per “soort” begrotingsafwijking weergegeven. De toelichting per “soort” begrotingsafwijking is hiervoor weergegeven.
Aangezien een lastenoverschrijding op programmaniveau een saldo is van meerdere programmaonderdelen, is het mogelijk dat de nadere uitsplitsing van de overschrijdingen kan leiden tot een hoger bedrag aan overschrijdingen dan het saldo op het programma. Op bepaalde programmaonderdelen zijn ook lagere lasten dan begroot gerealiseerd. Deze zijn in het kader van de beoordeling van de begrotingsrechtmatigheid buiten beschouwing gelaten tenzij deze relevant zijn voor de beoordeling.
bedrag x € 1.000 | Begroting na wijziging 2020 | Rekening 2020 | Begrotings- | Analyse |
|---|---|---|---|---|
Programma | Lasten | Lasten | Lasten | Lasten |
1 Sociaal domein | 30.518 | 28.244 | 2.273 | |
2 Onderwijs en ontplooiing | 6.962 | 6.953 | 9 | |
3 Economie en duurzaamheid | 692 | 731 | -40 | |
4 Openbare ruimte | 25.874 | 24.784 | 1.090 | |
5 Ruimtelijke ontwikkeling | 8.452 | 12.996 | -4.545 | -5.159 |
6 Bestuur, bevolking en veiligheid | 5.587 | 5.426 | 161 | |
7 Overhead | 11.109 | 11.547 | -438 | -420 |
8 Algemene dekkingsmiddelen | 2.144 | 1.481 | 663 | |
Resultaat | 91.337 | 92.162 | -826 | -5.579 |
Tabel analyse lastenoverschrijding
Programma | Lasten | Onrechtmatig maar telt niet mee voor het oordeel | Onrechtmatig en telt mee voor het oordeel | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
over- | |||||||||||
bedrag x € 1.000 | schrijding | ||||||||||
Categorie | 1 | 2 | 6b | 7b | 'Overig' | 3 | 4 | 5 | 6a | 7a | |
2 Onderwijs en ontplooiing | |||||||||||
5 Ruimtelijke ontwikkeling | 5.159 | 3.589 | 1.570 | ||||||||
7 Overhead | 420 | 420 | |||||||||
Totaal | 5.579 | 3.589 | 1.990 | ||||||||
Tabel analyse classificatie begrotingsafwijking
Toelichting op geconstateerde begrotingsafwijkingen
Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling
De lastenoverschrijdingen van € 5,2 miljoen, die de begrotingsafwijking op dit programma veroorzaken, zijn als volgt te specificeren:
- Fysieke bedrijfsinfrastructuur € 4,6 miljoen Bestaande uit diverse posten van tezamen € 3,6 miljoen (categorie 1) en € 1 miljoen voor het vormen van voorziening Greenpark (categorie ‘overig’).
- Ruimtelijke ordening € 0,3 miljoen. Bestaande uit diversen posten van tezamen € 0,2 miljoen (categorie ‘overig’) en € 0,1 miljoen voor het vormen van een verliesvoorziening (categorie 'overig')
- Beheer overige gebouwen en gronden € 0,2 miljoen inzake afwaardering Cactuslaan (categorie 'overig').
Programma 7 Overhead
De lastenoverschrijding van € 0,4 miljoen, die de begrotingsafwijking, categorie 'overig' op dit programma veroorzaken, zijn als volgt te specificeren:
- De aanschaf van meubilair en vergaderfaciliteiten van € 0,1 miljoen
- De vergoeding aan de gemeente Amstelveen inzake de corona gerelateerd bedrijfsvoeringskosten 2020 van € 0,3 miljoen.
De geconstateerde begrotingsafwijkingen zijn nader toegelicht bij de betreffende programma's: 'Wat heeft het gekost'
Door het vaststellen van de rekening door de raad worden de desbetreffende uitgaven van de categorie 'overig' alsnog geautoriseerd. Het gaat in alle gevallen om overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven. In het raadsbesluit is hiervoor een beslispunt opgenomen.